Onderwijs aan nieuwkomers

In 2022 is het aantal alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV'ers) sterk toegenomen. Het aantal nareizende jongeren, in het kader van gezinshereniging, is ongeveer gelijk gebleven, maar zij verblijven vaak langer op een AZC wachtend op huisvesting in een gemeente. 

2College - Oisterwijk

Op het AZC in Oisterwijk verzorgt 2College EOA (Eerste Opvang Anderstaligen) Oisterwijk al sinds de jaren negentig onderwijs aan nieuwkomers in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. Er wordt onderwijs aangeboden aan AMV’ers. Naast de kortdurende opvang van AMV’ers wordt er ook onderwijs aangeboden aan kinderen uit nieuwkomersgezinnen die op het AZC wonen en aan kinderen van statushouders die een huis hebben gekregen in Oisterwijk. De nadruk in het onderwijs ligt op het aanleren van Nederlands als tweede taal (NT2). Daarnaast worden de volgende vakken aangeboden: rekenen, maatschappijoriëntatie, ‘food and facility’, beeldende vorming en sport. Er is veel aandacht voor sociaal emotionele vaardigheden, schoolse vaardigheden en studievaardigheden.  

Het onderwijs aan AMV’ers in Oisterwijk is gericht op de eerste periode van opvang, vaak twee tot vijf maanden. In deze periode doorlopen ze de procedure bij de IND en wordt over de status besloten: blijven in Nederland of terugkeer naar het land van herkomst. Na de procedure worden de jongeren overgeplaatst naar een andere woonvorm elders in Nederland. Nieuwkomersgezinnen verblijven op het AZC tot ze een huis toegewezen krijgen in een andere gemeente. Zowel AMV’ers als kinderen uit gezinnen vervolgen hun onderwijsloopbaan op een ISK/EOA in hun nieuwe woonplaats. Kinderen van statushouders en arbeidsmigranten die in Oisterwijk wonen, verblijven vaak langer op de EOA in Oisterwijk en worden daar voorbereid op doorstroom naar passend regulier onderwijs.  

Merletcollege - Velp

Ook het Merletcollege heeft een Eerste Opvang Anderstaligen op het terrein van het AZC te Velp. De school heeft veel aandacht voor het sociale en emotionele welbevinden en het aanleren van sociale vaardigheden.  

Metameer - Boxmeer

Met de sluiting van het AZC in Overloon zou de ISK (Internationale Schakelklas) van Metameer bijna ophouden te bestaan. Met de paar kinderen van arbeidsmigranten is een ISK niet draaiende te houden. In de tussentijd viel Rusland Oekraïne binnen en sloegen veel Oekraïense gezinnen op de vlucht. In het Land van Cuijk en Maasduinen zijn inmiddels veel gezinnen gehuisvest en verzorgt het Metameer het onderwijs voor de jongeren van 12 tot en met 18 jaar. Ook huisvest Metameer de ISK van het primair onderwijs. Zo kunnen alle kinderen uit de gezinnen op dezelfde plaats naar school. 

De Oekraïense jongeren krijgen voor een groot deel het reguliere ISK-programma. Aangevuld met beeldende vorming, muziek en een praktijkgericht programma. Metameer heeft voor veel NT2 gekozen, omdat het voor deze jongeren van belang is dat zij contact kunnen hebben met hun Nederlandse leeftijdgenoten. Daarnaast is de kans groot dat zij langdurig hier zullen moeten blijven, omdat de oorlog nog lang niet afgelopen is en de steden en dorpen waarin zij woonden, vaak met de grond gelijk gemaakt zijn. Voor een deel van deze jongeren zal gelden dat zij zich definitief in Nederland zullen vestigen. Om de hele groep de kans te geven gebruik te maken van het Nederlandse onderwijssysteem, is een goede beheersing van het Nederlands voorwaardelijk.  

De grote zorg van dit moment is het gebrek aan bekwaam personeel. Het lukt om de vacatures te vervullen, maar dat gaat zeer moeizaam. De school leidt onderwijsassistenten op tot docenten en hoopt zo ook voor de toekomst voldoende bevoegde en bekwame docenten NT2 te hebben. 

Bossche Vakschool - Den Bosch

De Bossche Vakschool is in Den Bosch verantwoordelijk voor het bieden van onderwijs aan nieuwkomersleerlingen in de vo-leeftijd. Op de ISK in Den Bosch voelt men het als maatschappelijke opdracht om te zorgen dat deze doelgroep zich snel veilig en gekend weten, zodat zij zich thuis voelen. Dit is nodig als basis om te kunnen ontwikkelen en leren. In maximaal twee jaar worden de leerlingen voorbereid op de stap naar een vervolgonderwijs in het Nederlandse onderwijssysteem. Dat betekent in de praktijk veel meer dan alleen het leren van de Nederlandse taal. 

De vluchtelingenstromen zijn onvoorspelbaar en worden beïnvloed door oorlogen en politiek. Dat maakt dat de samenstelling en hoeveelheid leerlingen en dus de bijbehorende bekostiging zeer sterk fluctueren.  

Jacob-Roelandslyceum - Boxtel

OMO Scholengroep Boxtel heeft in september 2022 besloten om in een nevenvestiging van het Jacob-Roelandslyceum onderwijs te verzorgen voor jongeren in de leeftijd van 12-18 jaar. Het daadwerkelijke onderwijs voor ongeveer 40 leerlingen is in november gestart. Zij richten zich daarbij voornamelijk op NT2, maar ook geven zij rekenen en aardrijkskunde en werken ze met thema’s die spelen in de belevingswereld van deze leerlingen.

Inmiddels is de crisisopvang verplaatst naar Schijndel. Een deel van de originele leerlingengroep blijft tot de zomervakantie onderwijs volgen op de nevenvestiging van het Jacob-Roelandslyceum. De school heeft een samenwerking met het ISK in Den Bosch. Zij wisselen regelmatig kennis uit. Door deze samenwerking wordt de bestaande wachtlijst in Den Bosch verkort.