Kwaliteitsontwikkeling en -borging toetsing en examinering

Scholen hebben de verantwoordelijkheid te zorgen voor een goede, procedureel zuivere organisatie van de school- en centrale examens, zodat leerlingen een diploma kunnen halen waarvan de waarde buiten discussie staat. Het eindexamen en het daarbij horende diploma vervult een belangrijke rol in het Nederlands onderwijsstelsel. Volgens het managementstatuut van de vereniging zijn rectoren/algemeen directeuren volledig gemandateerd voor de invulling en uitvoering van het toetsbeleid en examinering.

In een brief aan alle besturen voor voortgezet onderwijs heeft minister Wiersma in november 2022 informatie verstrekt over een aantal maatschappelijke thema’s, waarover in het jaarverslag moet worden gerapporteerd, over de doelen waarvoor middelen zijn ingezet en de resultaten die daarmee zijn behaald. Een Nederlandse leerling kan met een diploma drempelloos doorstromen naar het vervolgonderwijs. Het schoolexamen vormt naast het centraal examen de helft van het eindexamen. Het is dus van belang dat de kwaliteit van het schoolexamen goed is.  

Voor versterking en borging van het examineringproces volgt de vereniging de negen actielijnen van de VO-raad. Om te komen tot het verder verbeteren en borgen van de kwaliteit van examinering zijn de drie initiatieven uit 2019, die in 2021 zijn uitgewerkt, in 2022 verder doorontwikkeld. Deze initiatieven (auditing toetsing en examinering, professionalisering en handreiking/model examenreglement) worden hieronder uitgebreid toegelicht.  

Auditing toetsing en examinering

In 2020 heeft Cito in opdracht van de Raad van Bestuur een 0-meting op het gebied van toetsing en schoolexaminering uitgevoerd op alle 68 schoollocaties, m.u.v. de praktijkscholen. In de tweede helft van schooljaar 2021-2022 zijn de audits herhaald. De audits zijn bedoeld om snel inzicht te krijgen in de kwaliteit van examinering (m.n. schoolexamens) en om eventuele verbeterpunten vast te stellen. Daarnaast kan nu een vergelijk worden gemaakt tussen de 0-meting en waar de school nu staat op dit gebied. Tijdens de audit is gekeken naar de kwaliteit van toetsbeleid, toetsprogramma, toets(tak)en, toetsorganisatie en toetsbekwaamheid. Samen vormen zij de basis voor het duurzaam werken aan toetskwaliteit. De resultaten van de audit kunnen gebruikt worden voor de schoolontwikkeling van het daaropvolgende schooljaar.  

Professionalisering

In het kader van professionalisering en expertiseontwikkeling heeft de vereniging een meerjarige overeenkomst afgesloten met Noordhoff Academy/Teelen als opleidingspartner. OMO- medewerkers kunnen zich aanmelden voor diverse opleidingen op het gebied van toetskwaliteit en examinering. Door het volgen van een van de opleidingen wordt niet alleen de toets- en examenkwaliteit verbeterd, maar wordt ook gezorgd voor de borging ervan. Dit sluit aan bij de aanbeveling uit het rapport van Cito om deskundigheidbevordering binnen de scholen op het gebied van examinering te stimuleren en toetsorganisatie door te ontwikkelen. Noordhoff Academy biedt eveneens bijscholing en nascholing aan voor examencommissies, examensecretarissen vanuit bestaand opleidingsaanbod. Halfjaarlijks vindt er een evaluatiegesprek met Noordhoff Academy plaats om de kwaliteit van de opleidingen te bespreken en indien gewenst, te verbeteren. Uit de evaluatiegesprekken is  een aantal verbeterpunten gekomen met betrekking tot het opleidingsaanbod. Op basis hiervan heeft er een herziening plaatsgevonden van de opleidingen en trainingen. Zo wordt er bijvoorbeeld meer onderscheid gemaakt tussen trainingen gericht op praktijkvakken en theorievakken, is de training Beoordelen van Praktijkvakken aan het aanbod toegevoegd en is er een verdiepingstraining voor examencommissies gemaakt. Bij de opleiding Toetsdeskundige is certificering een verplicht onderdeel van de opleiding, bij de training Toetsontwikkeling en training Beoordelen van Praktijkvakken is certificering mogelijk.

Handreiking/model examenreglement

In 2022 is het model examenreglement aangepast conform de opbouw van het examenbesluit. Het bestaat  uit één document met daarbinnen een duidelijk onderscheid tussen schoolexamens en centraal examens. Per artikel is aangegeven of er sprake kan zijn van een schoolspecifieke invulling.    

En verder...

Per 1 augustus 2021 heeft iedere school naast de examensecretaris een examencommissie. De samenstelling, bevoegdheden en taken van de commissie zijn wettelijk vastgelegd, de taken van de examensecretaris zijn door de rector/algemeen directeur vastgesteld, rekening houdend met het borgende karakter van de werkzaamheden van de examencommissie en het zorgende karakter van de werkzaamheden van de  examensecretaris. Als handvatten voor de werkzaamheden van de examencommissie en examensecretaris is een drietal document opgesteld:  

• Informatiepunt examinering;

• Taakomschrijving examensecretaris;

• Handreiking jaarverslag examencommissie.